Ερντογάν: Από τα κουλούρια στην πρωθυπουργία

Όταν σε παιδική ακόμη ηλικία ο Ταγίπ Ερντογάν πουλούσε κουλούρια στους παλιούς δρόμους της Κωνσταντινούπολης, η Τουρκία ήταν μία χώρα εγκλωβισμένη σε έναν κύκλο στρατιωτικών πραξικοπημάτων.Ήταν η περιθωριακή της Ευρώπης. Και οι ευσεβείς Τούρκοι ήταν κοινωνικά ασθενείς. Καθώς ο Ερντογάν εισέρχεται στην δεύτερη δεκαετία της πρωθυπουργίας του, η Τουρκία δεν μπορεί παρά να δείχνει περισσότερο διαφορετική. Έχει μία από τις γρηγορότερα αναπτυσσόμενες οικονομίες, είναι υπό διαπραγματεύσεις για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ενωση και οι Τούρκοι έχουν εκτοπίσει την υλιστική ελίτ.

Απολυταρχικός και επικίνδυνος ισλαμιστής για τους εχθρούς του, ήρωας και άνθρωπος του λαού για τους υποστηρικτές του, ο Ερντογάν μεταμόρφωσε την χώρα από τότε που το κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) ανέβηκε στην εξουσία το 2002, σε μία κλίμακα που είχε να δει η χώρα από την εποχή του Κεμάλ Ατατούρκ που “ανέστησε” την Τουρκία το 1923 από τα ερείπια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Στις εκλογές της 12ης Ιουνίου, οι δημοσκοπήσεις δίνουν άνετη επικράτηση στον 57χρονο Ερντογάν που θα του εξασφαλίσει μία τρίτη θητεία στον πρωθυπουργικό θώκο.

Καθώς η μόνη αβεβαιότητα στις κάλπες είναι το εύρος της νίκης, το αποτέλεσμα είναι αυτό που θα καθορίσει το μέλλον αυτής της πολύπλοκης χώρας των 74 εκατομμυρίων πολιτών. Αναθεώρηση του συντάγματος. Ο Ταγίπ Ερντογάν έχει δηλώσει ότι αν κερδίσει το ΑΚΡ, θα αλλάξει το σύνταγμα της Τουρκίας, το οποίο συντάχθηκε έπειτα από το στρατιωτικό πραξικόπημα το 1980, και το επόμενο βήμα του θα είναι η προετοιμασία του για την προεδρία κάτω από ένα ενισχυμένο προεδρικό σύστημα.

Ένας θερμόαιμος, αλλά χαρισματικός πολιτικός, ο Ερντογάν πήρε τα ρίσκα του, όταν προκάλεσε τον αντικληρικό στρατό και το δικαστικό σώμα, την ώρα που η εξουσία μεταλλάχθηκε από τις δυτικοποιημένες, αστικές ελίτ, σε μία νέα τάξη μουσουλμάνων από την ενδοχώραΟι ευνοϊκές προς τις αγορές μεταρρυθμίσεις που προωθήθηκαν από το μετριοπαθές ΑΚΡ τριπλασίασαν το κατά κεφαλήν εισόδημα της Τουρκίας τα τελευταία οκτώ χρόνια. Προγράμματα δανεισμού για να αποφευχθεί η οικονομική και τραπεζική κατάρρευση ανήκουν πλέον στο παρελθόν.

Ο Ερντογάν άλλαξε επίσης την θέση της Τουρκίας στον κόσμο. Είναι για πολλά χρόνια μέλος του ΝΑΤΟ και σύμμαχος των ΗΠΑ, έχει επίσης στενούς δεσμούς με την Μέση Ανατολή, συμπεριλαμβανομένου και του Ιράν, και άνοιξε νέες αγορές στην Ασία και την Αφρική.

Οι φόβοι των κοσμικών είναι ότι το ΑΚΡ, το οποίο αναπτύχθηκε από απαγορευμένα ισλαμιστικά κινήματα, είναι ότι η Τουρκία θα μετατρέψει την Τουρκία σε Ιράν, δεν έχει γίνει υλιστική και οι επενδυτές έχουν ανταμείψει τον πραγματισμό του Ερντογάν.

Η σύντομη φυλάκισή του για ισλαμιστικές αναταραχές, όταν ήταν δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης, ήρθε κατά την διάρκεια των πιο ενθουσιωδών ημερών του. Αλλά παρά την επιτυχή αυτή ιστορία, υπάρχουν ανησυχίες για το μέλλον της Τουρκίας.”Στόχος το 2023″.

Οι επικριτές του Τούρκου πρωθυπουργού τον κατηγορούν ότι έχει απολυταρχικές τάσεις και για συσσώρευση υπερβολικής εξουσίας. Μερικοί δυσανασχετούν με τα 2/3 του ΑΚΡ που θα επιτρέψει στον Ερντογάν να περάσει μονομερείς συνταγματικές μεταρρυθμίσεις και θα δώσει ελεύθερα τα ηνία σε έναν άνθρωπο που φημίζεται για την αντιπαθή διαφωνία του και την συνηθίζει να έχει τον δικό του τρόπο.

Η αδυναμία των κομμάτων της αντιπολίτευσης, η συνεχής σύγχυσή τους που ακολούθησε από το 2002, οπότε και ανέβηκε στην εξουσία το ΑΚΡ, το μόνο που κάνουν είναι ενισχύουν την υπεροχή της απόλυτης κυριαρχίας του Ερντογάν.

Εάν ο Ερντογάν επανεκλεγεί, δεν θα του επιτραπεί η υποψηφιότητα για τέταρτη θητεία. Ωστόσο η προεκλογική του εκστρατεία υποδηλώνει ότι σχεδιάζει να παραμείνει στην πολιτική σκηνή και μετά.

Στις αφίσες και τα φυλλάδιά του ποζάρει με ένα αγέλαστο, πατρικό ύφος, το οποίο θυμίζει τον ιδρυτή της Τουρκίας, Κεμάλ Ατατούρκ, και χρησιμοποιεί το σλόγκαν “Στόχος το 2023″, οπότε και θα συμπληρώνονται τα 100 χρόνια από την ίδρυση της Τουρκίας.”Η Τουρκία είναι μία χώρα με μεγάλη αυτοπεποίθηση με μεγάλη ανάπτυξη, έναν τραπεζικό τομέα και μία δημόσια οικονομία που είναι αρκετά καλή με καταναλωτική και στεγαστική έκρηξη, αλλά είναι εμφανής μία ανησυχία για την συγκέντρωση εξουσίας”, δήλωσε ο Τίμοθι Ας, αναλυτής της Royal Bank της ΣκωτίαςΠουλώντας κουλούρια και λεμονάδες.

Ο γιος ενός καπετάνιου από την Μαύρη Θάλασσα, ο Ερντογάν μετακόμισε σε παιδική ηλικία στην Κωνσταντινούπολη, όπου οι βιογράφοι λένε ότι πουλούσε κουλούρια και λεμονάδες, προκειμένου να βοηθήσει στην πληρωμή του θρησκευτικού σχολείο του.

Οι βιογράφοι αναφέρουν ότι τα μαχητικά και λαϊκίστικα χαρακτηριστικά του Ερντογάν έχουν την ρίζα τους στην ιδιοσυγκρασία της Κασίμπασα, μία παλιά γειτονιά της Κωνσταντινούπολης που δημιουργήθηκε από εργάτες της εξοχής και από καταστηματάρχες.

Στους απόκρημνους, στενούς δρόμους της Κασίμπασα, ο Ερντογάν παραμένει ακόμη ένας από αυτούς. Τα καταστήματα τσαγιού, αλλά και άλλα εκθέτουν τα πορτρέτα του, κάποια από την προεκλογική εκστρατεία και άλλα με την ποδοσφαιρική αμφίεση από τον καιρό που ήταν ημι-επαγγελματίας ποδοσφαιριστής, και τους γείτονες να μιλούν με σεβασμό λέγοντας “Basbakanimiz”, δηλαδή “ο πρωθυπουργός μας”.”

Μας κάνει να νιώθουμε υπερήφανοι”, είπε ο Αντνάν Σαβάς, ο οποίος έχει κατάστημα με κεμπάπ. “Μπορείς να έρθεις στην Κασίμπασα και να γίνεις πρωθυπουργός, έτσι ενθαρρύνουμε τα παιδιά μας για να δουλεύουν σκληρά”, πρόσθεσε. Δημοσιογράφος του Ρόιτερς, που βρισκόταν στην Κασίμπασα, έγινε μάρτυρας ενός περιστατικού με πυροβολισμούς. Πλήθος κόσμου συγκεντρώθηκε γύρω από έναν άνδρα που κείτονταν στο έδαφος, την ώρα που η αστυνομία κυνηγούσε και τελικά συνέλαβε τον δράστη. “Είμαστε συνηθισμένοι σε τέτοια γεγονότα. Μαχαιρώματα, καυγάδες, πυροβολισμούς”, είπε ο Ελίφ Γκοργουλού, σερβιτόρος.”Πολιτικό ον”Παρά το γεγονός ότι ο Ερντογάν είναι μία φιγούρα που διχάζει, ακόμα και οι στρατιωτικοί του “εχθροί” ισχυρίζονται ότι έχει την δύναμη να είναι υπολογίσιμος.

Με το μικρόφωνο στο χέρι και βαδίζοντας στην εξέδρα στις συγκεντρώσεις του ενθουσιώδους κοινού του, ο Ερντογάν ξέρει πώς να δουλεύει με το πλήθος.
Επικαλείται ρητά θρησκευτικών φιλοσόφων, αποκαλεί τους αντιπάλους του ως “σκοτεινές δυνάμεις” αντιστεκόμενες στις αλλαγές, αναφέρει τα δημόσια έργα που πραγματοποιήθηκαν επί των κυβερνήσεών του και διανθίζει τις ομιλίες του με ιδιωματισμούς.

Προσφάτως, χρησιμοποίησε τους στίχους ενός δημοφιλούς παραδοσιακού, τουρκικού τραγουδιού που προκάλεσε φρενίτιδα στο κοινό, που του επέστρεφε τις λέξεις ουρλιάζοντας, εκδηλώνοντάς του με αυτόν τον τρόπο την αγάπη του. “Περπατάμε μαζί σ΄αυτό το μονοπάτι, μαζί βρεχόμαστε κάτω από αυτήν την βροχή, τώρα ακούω το τραγούδι που μου θυμίζει εσένα”, τραγουδούσαν μαζί ο Ερντογάν και το πλήθος.”Είναι πολιτικό ον, αλλά το μειονέκτημα είναι ότι έχει γίνει ο μοναδικός δημιουργός αποφάσεων στην χώρα”, λέει ο Τσενγκίζ Ακτάρ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Μπαχτσεχίρ της Κωνσταντινούπολης.
“Το προεδρικό σύστημα μοιάζει με μία πολύ απολυταρχική ιδέα. Θα ήθελε να παγιώσει την εξουσία του με περισσότερη εξουσία, αλλά χωρίς ελέγχους και ισορροπίες. Η Τουρκία θα αντιμετωπίσει σοβαρές προκλήσεις στο μέλλον, εάν ακολουθήσει τον δρόμο του”, πρόσθεσε. Πολλοί Τούρκοι σέβονται τον Ερντογάν για την σταθερότητα που έχει προσφέρει στην χώρα, μετά από δεκαετίες χαοτικών συνασπισμών και αποτυχημένων διεθνών οικονομικών βοηθειών, καθώς και για την αυτοπεποίθηση που έδωσε στην Τουρκία.