JUICE: Το Ευρωπαϊκό διαστημικό σκάφος που θα εξερευνήσει τα φεγγάρια του Δία

Το ευρωπαϊκό διαστημικό σκάφος JUICE είναι πανέτοιμο να ξεκινήσει μια οκταετή περιπέτεια στο ηλιακό σύστημα για να διαπιστώσει αν οι ωκεανοί που κρύβονται κάτω από την επιφάνεια των παγωμένων φεγγαριών του Δία έχουν τη δυνατότητα να φιλοξενήσουν εξωγήινη ζωή.

Προς το παρόν, το εξερευνητικό σκάφος (Jupiter Icy Moons Explorer -JUICE) – «Ερευνητής των παγωμένων φεγγαριών του Δία» βρίσκεται σε ένα λευκό δωμάτιο της κατασκευάστριας εταιρείας Airbus στη νοτιοδυτική γαλλική πόλη Τουλούζη. Όμως, οι μέρες του σε αυτόν τον πλανήτη είναι μετρημένες.

Σύντομα το διαστημικό σκάφος θα τοποθετηθεί σε ένα κοντέινερ, με τα φτερά προσεκτικά διπλωμένα, πριν ταξιδέψει στο ευρωπαϊκό διαστημοδρόμιο στο Κουρού της Γαλλικής Γουιάνας, στις ακτές της Νότιας Αμερικής, στις αρχές Φεβρουαρίου. Από εκεί, μια από τις πιο φιλόδοξες διαστημικές αποστολές της Ευρώπης έχει προγραμματιστεί να εκτοξευθεί τον Απρίλιο.

Οι επιστήμονες και οι μηχανικοί της Τουλούζης που εργάζονται εδώ και χρόνια για το έργο είναι σαφώς συγκινημένοι στη σκέψη ότι θα αποχαιρετήσουν αυτό που αποκαλούν «το θηρίο».

Παρουσίασαν τελικά το διαστημόπλοιο βάρους έξι τόνων στους δημοσιογράφους την Παρασκευή, επιδεικνύοντας τα 10 επιστημονικά του όργανα, την κεραία διαμέτρου 2,5 μέτρων για την επικοινωνία με τη Γη και την τεράστια σειρά ηλιακών συλλεκτών που πρέπει να δοκιμαστούν για τελευταία φορά.

Ως αποχαιρετιστήριο δώρο, μια αναμνηστική πλάκα τοποθετήθηκε στο πίσω μέρος του διαστημοπλοίου προς τιμήν του Ιταλού αστρονόμου Γαλιλαίου ο οποίος ήταν ο πρώτος που εντόπισε τον Δία και τα μεγαλύτερα φεγγάρια του το 1610.

Η ηφαιστειακή Ιώ και τα παγωμένα αδέλφια της Ευρώπη, Γανυμήδης και Καλλιστώ ήταν «τα πρώτα φεγγάρια που ανακαλύφθηκαν εκτός του δικού μας», δήλωσε ο Σίριλ Κάβελ, υπεύθυνος του προγράμματος JUICE της εταιρείας Airbus. Ο Κάβελ μετέφερε ένα αντίγραφο του “Sidereus Nuncius” του Γαλιλαίου, την πρώτη μελέτη που βασίστηκε σε παρατηρήσεις που έγιναν με τηλεσκόπιο.

Περισσότερα από 400 χρόνια αργότερα, το JUICE θα δώσει μια πολύ πιο καθαρή εικόνα της Ευρώπης, του Γανυμήδη και της Καλλιστώς, πριν γίνει το πρώτο διαστημικό σκάφος που θα τεθεί σε τροχιά γύρω από ένα από τα φεγγάρια του Δία.

Η Γη είναι «σαν καταπέλτης»

Θα είναι η πρώτη ευρωπαϊκή διαστημική αποστολή που θα πραγματοποιήσει το εγχείρημα στο εξωτερικό ηλιακό σύστημα, το οποίο αρχίζει μετά τον Άρη.
Ο Δίας απέχει πάνω από 600 εκατομμύρια χιλιόμετρα από τη Γη και το JUICE θα διανύσει μια κυκλική διαδρομή πριν από την προγραμματισμένη άφιξή του τον Ιούλιο του 2031.

Το διαστημικό σκάφος θα διανύσει συνολικά δύο δισεκατομμύρια χιλιόμετρα, χρησιμοποιώντας τη βαρύτητα της Γης και στη συνέχεια της Αφροδίτης για να δώσει ώθηση στην πορεία.

«Είναι σαν ένας καταπέλτης που μας δίνει ώθηση προς τον Δία», δήλωσε ο Νίκολας Αλτομπέλι, επιστήμονας του προγράμματος JUICE στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος (ESA).

Ο επιπλέον χρόνος ταξιδιού θα επιτρέψει στους ηλιακούς συλλέκτες του JUICE, οι οποίοι καλύπτουν μια έκταση 85 τετραγωνικών μέτρων, τη μεγαλύτερη που έχει κατασκευαστεί ποτέ για διαπλανητικό διαστημόπλοιο, να απορροφήσουν όσο το δυνατόν περισσότερη ενέργεια. Θα χρειαστεί αυτή την ενέργεια όταν διασχίσει τη «γραμμή παγετού» μεταξύ Άρη και Δία, όταν οι θερμοκρασίες μπορεί να πέσουν στους μείον 220 βαθμούς Κελσίου. Τότε το JUICE θα πρέπει να πατήσει προσεκτικά φρένο για να μπορέσει να γλιστρήσει στην τροχιά του Δία. Σε αυτό το σημείο, είναι μόνο του.

«Θα παρακολουθούμε τον ελιγμό από τη Γη χωρίς να μπορούμε να κάνουμε τίποτα αν αποτύχει, η αποστολή χάνεται», δήλωσε ο Κάβελ. Από την τροχιά του Δία, ο δορυφόρος θα πραγματοποιήσει 35 πτήσεις προς την Ευρώπη, τον Γανυμήδη και την Καλλιστώ. Στη συνέχεια θα εισέλθει στην τροχιά του Γανυμήδη, του μεγαλύτερου από τους τρεις, πριν τελικά πέσει στην επιφάνειά του.

Δεν ψάχνει για «μεγάλα ψάρια»

Οι κάμερες, οι αισθητήρες, τα φασματόμετρα και τα ραντάρ του JUICE που διαπερνούν τον πάγο θα εξερευνήσουν τα φεγγάρια για να καθορίσουν αν θα μπορούσαν να είναι κατοικήσιμα για ζωή του παρελθόντος ή του παρόντος.

Δεν θα εξετάζει την παγωμένη επιφάνεια των φεγγαριών, αλλά 10-15 χιλιόμετρα κάτω από αυτά, όπου ρέουν τεράστιοι υγροί ωκεανοί. Αυτό το ακραίο περιβάλλον θα μπορούσε να φιλοξενήσει βακτήρια και μονοκύτταρους οργανισμούς. Ωστόσο, η αποστολή δεν θα είναι σε θέση να ανιχνεύσει «μεγάλα ψάρια, ή πλάσματα», δήλωσε ο γενικός διευθυντής της ESA Γιόζεφ Άσμπαχερ.

Αντίθετα, θα αναζητήσει συνθήκες ικανές να υποστηρίξουν τη ζωή, συμπεριλαμβανομένου του υγρού νερού και μιας πηγής ενέργειας, η οποία θα μπορούσε να προέλθει από την παλιρροϊκή επίδραση που έχει η βαρύτητα του Δία στα φεγγάρια του.

Η μέτρηση των μαγνητικών σημάτων θα μπορούσε να καθορίσει αν το νερό στον Γανυμήδη βρίσκεται σε επαφή με τον βραχώδη πυρήνα του, γεγονός που θα επέτρεπε στα χημικά στοιχεία που είναι απαραίτητα για τη ζωή «να διαλυθούν στο νερό», δήλωσε ο Αλτομπέλι.

Η αποστολή Clipper της NASA έχει προγραμματιστεί να εκτοξευθεί το 2024 στη δική της αποστολή για τη μελέτη της Ευρώπης.

Εάν κάποιο από τα φεγγάρια αποδειχθεί ιδανικό για να φιλοξενήσει ζωή, το «λογικό επόμενο βήμα» θα ήταν να σταλεί ένα διαστημόπλοιο για να προσεδαφιστεί στην επιφάνεια, δήλωσε ο Κάβελ και πρόσθεσε πως συγκινήθηκε στη σκέψη ότι το JUICE «θα τελειώσει τη ζωή του στην επιφάνεια του Γανυμήδη».

Πηγή: AFP