Καταρρέει η τουρκική λίρα. Στο χαμηλότερο επίπεδο της ιστορίας της

Εν μέσω της πανδημίας του κορωνοϊού, η τουρκική οικονομία αντιμετωπίζει μια νέα κρίση, τη δεύτερη μέσα σε δύο χρόνια. 

Η οικονομική κρίση στην Τουρκία είχε ξεκινήσει πολύ πριν ξεσπάσει η πανδημία του κορωνοϊού. Ωστόσο ο πρόεδρος Ερντογάν ο οποίος εξελέγη κατηγορώντας τους πολιτικούς του αντιπάλους για την προσφυγή της χώρας στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, βρίσκεται αντιμέτωπος με την Νέμεσή του.

Σήμερα η τουρκική λίρα δέχτηκε μεγάλο χτύπημα από το δολάριο, με την ισοτιμία να φτάνει το 1 δολάριο = 7.31 λίρες.Το προηγούμενο αρνητικό ρεκόρ είχε σημειωθεί τον Αύγουστο του 2018 όταν 1 δολάριο ανταλλασσόταν με 7,24 τουρκικές λίρες. Από την αρχή της χρονιάς η λίρα έχει χάσει το 18% της αξίας της.

Τούρκοι οικονομολόγοι, προσπαθώντας να στηρίξουν την κυβέρνηση, απέδωσαν την πτώση της λίρας σε κερδοσκοπική επίθεση του Λονδίνου και πιο συγκεκριμένα σε 3 τράπεζες από το Λονδίνο που άνοιξαν επιθετικές θέσεις σε λίρες Τουρκίας και αργότερα δεν μπόρεσαν  να τις κλείσουν. 

Δηλαδή δεν μπορούσαν να αποπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους σε τουρκικές λίρες προς τις τουρκικές τράπεζες. Η Επιτροπή Ελέγχου Τραπεζικού Συστήματος (BDDK) απαγόρεψε σε αυτές τις τράπεζες να κάνουν swaps, δηλαδή να πωλούν λίρες σε μελλοντική ημερομηνία.

Η Τουρκία ζήτησε από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ και άλλες κεντρικές τράπεζες πρόσβαση σε κεφάλαια αφού τα τραπεζικά αποθέματά της μειώθηκαν στα 28 δισ. δολάρια από 40 που ήταν στην αρχή της χρονιάς.

Εκτιμήσεις των οικονομολόγων δείχνουν πως η Τουρκία πρέπει να βρει 20 δισ. δολάρια μέχρι το τέλος του έτους, ενώ οι επαφές με ΗΠΑ συνεχίζονται.

Τα Τουρκικά κρατικά μέσα ενημέρωσης απεικόνισαν την πτώση στο νόμισμα ως ενορχηστρωμένη επίθεση που οργανώθηκε στο Λονδίνο από ξένες τράπεζες. Το πρακτορείο ειδήσεων Anadolu ανέφερε ότι οι ρυθμιστικές αρχές θα κινήσουν νομικές διαδικασίες εναντίον των θεσμικών οργάνων και δήλωσαν ότι ενδέχεται να αντιμετωπίσουν «βαριά πρόστιμα και απαγορεύσεις συναλλαγών». Αναφορές που ενισχύουν τις υποψίες ότι η Άγκυρα σκέφτεται να επιβάλει capital controls.

Αποκαλύψεις από την τουρκική αντιπολίτευση

Ενώ η τουρκική κυβέρνηση αποδίδει την νομισματική κρίση σε ενορχηστρωμένη επίθεση των ξένων τραπεζών με έδρα το Λονδίνο, η τουρκική αντιπολίτευση εκτιμά ότι το πρόβλημα είναι πολύ πιο βαθύ. Η υψηλή ανεργία, ο πληθωρισμός και τα μεγαλεπήβολα έργα της τουρκικής κυβέρνησης οδηγούν την οικονομία σε δύσβατα μονοπάτια.

“Γιατί νομίζετε ότι αυξάνεται η τιμή του δολαρίου; Είναι οικονομική επίθεση ξένων δυνάμεων πάλι αυτό; Σήμερα υπάρχει μια πραγματικότητα: το 53% των καταθέσεων του τουρκικού λαού στις τράπεζες είναι σε δολάρια. Δηλαδή οι πολίτες κάνουν τις καταθέσεις τους σε δολάρια. Το ερώτημα είναι γιατί οι πολίτες καταθέτουν σε δολάρια και όχι σε λίρες;

Εάν είναι καλή η οικονομία και υπάρχει παραγωγή, τότε θα αυξηθεί και η αξιοπιστία της τουρκικής λίρας Τώρα λένε ότι ‘οι Βρετανοί επιτέθηκαν στην τουρκική λίρα’. Και μυαλό έχουμε και λογική. Αυτοί του Λονδίνου γιατί δεν κάνουν επιχείρηση και κατά του δολαρίου; 

Γιατί δεν κάνουν επιχείρηση στο γιεν, στο ευρώ, στη στερλίνα; Ποιοι έφεραν σε σημείο τη λίρα ώστε μια χούφτα τοκογλύφων στο Λονδίνο να μπορούν να της επιτεθούν; Ό,τι και να κάνουν όλος ο κόσμος ξέρει την πραγματικότητα στην Τουρκία. 

Παρακολουθούν τα αποθέματα της Κεντρικής Τράπεζας. Γνωρίζουν ότι η κεντρική τράπεζα δεν είναι ανεξάρτητη”, δηλώνει ο ηγέτης του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου στο Καράρ TV.

Σύμφωνα με τον ηγέτη της αξιωματικής αντιπολίτευσης, η κυβέρνηση Ερντογάν τύπωσε 56 δις. λίρες για να καλύψει «τρύπες» του δολαρίου. «Τυπώθηκαν 56 δις. λίρες. Πού πήγαν αυτά τα 56 δις. λίρες; Δεν πήγαν στους φτωχούς, αλλά στο δολάριο. Η οικονομία είναι εκτός ελέγχου», καταγγέλλει, εξαπολύοντας έναν λόγο καταπέλτη κατά του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Μοναδική λύση το ΔΝΤ λένε οι οικονομολόγοι

Οικονομολόγοι προσκείμενοι στο αντίθετο στρατόπεδο, αυτό της αντιπολίτευσης, εκτιμούν ότι η υποτίμηση της τουρκικής λίρας οφείλεται στην πίεση του πληθωρισμού και στα αμύθητα ποσά που πληρώνει η κυβέρνηση στις εταιρείες που κατασκεύασαν τεράστια δημόσια έργα, όπως γέφυρες, αεροδρόμια, τούνελ κλπ., ποσά τα οποία πληρώνει σε δολάρια βάσει συμφωνιών. Οι συμβάσεις αυτές έγινα βάσει της διολίσθησης του δολαρίου έναντι του δολαρίου, για παράδειγμα όταν έγιναν το δολάριο ισούτο με 5 λίρες κι όχι με 7, όπως φέτος. «Το πρόβλημα της Τουρκίας οφείλεται στις κοινοπραξίες δημοσίου ιδιωτικού τομέα με λίγα λόγια. Τα χρήματα που θα πληρώσουμε για τις γέφυρες από τις οποίες δεν περνάμε ή τα αεροδρόμια από τα οποία δεν θα πετάξουμε.

Τα διόδια της γέφυρας που συνδέει την Κων/λη με τη Σμύρνη είναι 45 δολάρια, δηλ. 320 λίρες. Με τέτοια διόδια δεν την περνάει κανείς πλέον, επομένως το κράτος πρέπει να πληρώσει τη διαφορά στις εταιρείες κατασκευής, αλλά σε δολάρια, τα οποία δεν διαθέτει πλέον. Το ίδιο ισχύει και για το καινούριο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης», υποστηρίζει ο Ιμπραχίμ Καφετζί, κορυφαίος Τούρκος οικονομολόγος. Τον κίνδυνο η Τουρκία να πτωχεύσει επισείει ο αρχηγός του νέου κόμματος Δημοκρατίας και Προόδου και πρώην υπουργός Οικονομικών της Τουρκίας.

«Η Τουρκία χρειάζεται συνάλλαγμα. Και αν αυτή η ανάγκη δεν καλυφθεί, η αύξηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας μπορεί να επιταχυνθεί και στη συνέχεια να χτυπήσει τον πληθωρισμό. Η Τουρκία μπορεί να πτωχεύσει», δηλώνει. Ο Αλί Μπαμπατζάν εκτιμά πάντως ότι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δεν είναι ο μοναδικός οργανισμός από τον οποίο θα μπορούσε η Τουρκία να δανειστεί. «Το ΔΝΤ είναι ένας οργανισμός, αλλά όχι ο μοναδικός. Υπάρχουν κι άλλοι. Αυτή τη στιγμή, αν κοιτάξουμε έξω, θα δούμε ότι υπάρχουν κι άλλες επιλογές. Η Τουρκία αυτή τη στιγμή χρειάζεται συνάλλαγμα. Μπορούμε με τους εσωτερικούς μηχανισμούς μας να καλύψουμε τις ανάγκες για τουρκική λίρα», υποστήριξε.

Μόνη διέξοδος οι ΗΠΑ

Ο Τούρκος Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν και τα άλλα στελέχη της κυβέρνησης δεν αντέδρασαν ακόμη στο θέμα της νομισματικής κρίσης. Μόνο το επίσημο ειδησεογραφικό πρακτορείο Ανατολού από χθες καταγγέλλει χρηματοπιστωτικά ιδρύματα του Λονδίνου να κερδοσκοπικές επιθέσεις εναντίον της τουρκικής λίρας. Εκ του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) μόνο ο αντιπρόεδρος του Νομάν Κουρτουλούς έσπευσε να δηλώσει ότι “σχεδόν σε όλες τις αναπτυγμένες χώρες άρχισε να ανεβαίνει το δολάριο, υπάρχουν χώρες αναπτυγμένες που είναι χειρότερα από εμάς”.

{loadmoduleid 629} {loadmoduleid 620}